در دنیای قراردادها با گستردگی بسیاری که دارد گاهی انتخاب قالب قراردادی با سختی همراه است. اینکه با توجه به نیاز خود باید چه قراردادی را منعقد نمایید در حقیقت مسئلهای است که بهطور مستقیم با کسب و کار و خواسته شما مرتبط است. در عین حال باید دقت کافی را در انتخاب نوع قرارداد داشته باشید. یکی از قراردادهایی که میتواند طیف وسیعی از موضوعات را پوشش دهد، قرارداد پیمانکاریست که در نحوه تنظیم آن لازم است از یک مشاور قراردادی زبده کمک بگیرید. از این نوع قراردادها را میتوان در واگذاری پروژههای عمرانی کلان تا امور استخدامی به صورت واگذاری پروژه استفاده کرد.
برای انجام فعالیتهای اقتصادی روشهای مختلفی وجود دارد. از یک سو اغلب فعالیتها به صورت اشتراکی انجام میپذیرند و از سوی دیگر همه افراد تخصص کافی در انجام تمامی امور را ندارند. آسانترین روش، سپردن کار به افراد متخصص در هر حوزه است. قانون برای اطمینان خاطر افراد، برای انجام تعهدات و پیشگیری از سایر مشکلات تنظیم قرارداد را پیشبینی کرده است.
بهترین مدل قراردادی برای واگذاری کارها بهصورت پروژهای به سایر افراد، تنظیم قرارداد پیمانکاری است که طبق قانون اینگونه تعریف شده است: «قراردادی است که مطابق آن کارفرما، انجام عملی را با شرایط، مبلغ و مدت معین، به اشخاص حقیقی یا حقوقی به نام پیمانکار (مقاطعه کار) واگذار میکند.»
در قرارداد پیمانکاری، کارفرما بهعنوان شخص اول قرارداد انجام کار معینی را با شرایط معین و در زمان مشخص و در قبال دریافت وجه مشخصی به شخص حقیقی یا حقوقی به نام پیمانکار که طرف دوم قرارداد است واگذار میکند.
پیش از ورود به بحث قرارداد پیمانکاری، لازم است با اجزا و ارکان این قراردادها آشنا شویم. به عبارت بهتر قراردادهای پیمانکاری مانند سایر مدلهای قراردادی دارای طرفین، موضوع، مدت و مبلغ قرارداد است. این موارد ارکان قرارداد محسوب میشوند و بدون آنها عملا قرارداد متصور نیست. تعهدات آنها نیز در قالب شرایط عمومی و شرایط خصوصی پیمان تعیین میشوند.
همانطور که بیان شد، در تنظیم قرارداد پیمانکاری با وکیل دادگستری، یک طرف به عنوان کارفرما، کاری را با شرایط مشخص به طرف دوم به عنوان پیمانکار واگذار میکند.
قرارداد پیمانکاری گستره وسیعی از لحاظ موضوعی دارد، بسیاری از پروژههای بزرگ در حوزه بینالمللی و عمرانی تا پروژههای جزئی مانند ساخت بخشی از نمای و مصنوعات ساختمان میتواند در قالب قرارداد پیمانکاری واگذار شود. به علاوه برخی از قراردادهای استخدامی که در قالب قانون کار منعقد نمیشوند را میتوان طبق شرایط عمومی پیمان و در قالب قراردادهای پیمانکاری منعقد کرد. از اینرو موضوع قراردادهای پیمانکاری نسبت به موضوع فعالیت شما متفاوت است و بر اساس آن تعیین میشود.
این دو مورد نیز در هر قرارداد متفاوت از قرارداد دیگر است و بهطور مستقیم نسبت موضوع قرارداد و توافق طرفین تعیین میشود. در هر صورت ذکر این دو در تمامی قراردادها ضروریست و از ارکان قرارداد بهشمار میرود.
در تنظیم قرارداد پیمانکاری با وکیل علاوه بر رعایت کلیات باید نکاتی را مدنظر قرار دهید:
۱- شرایط عمومی و خصوصی پیمان مهمترین نکتهایست که در تنظیم قرارداد باید به آن توجه نمایید. شرایط عمومی پیمان، شرایطی هستند که در تمامی قراردادهای پیمانکاری یکسان هستند و شرایط خصوصی پیمان بر اساس توافق و موضوع قرارداد تعیین میشوند. هر دو نوع این شرایط در حقیقت تعهدات طرفین را بیان میکنند که نقش مهمی در کیفیت ایفای تعهد طرفین و نتیجه کار دارد. در نتیجه در تنظیم آنها باید دقت کافی به خرج دهید.
۲-پیوستهای قرارداد پیمانکاری شامل جداول زمانبندی، گزارش پیشرفت کار و سایر مشخصات فنی نیز از اهمیت زیادی در پیشبرد کار برخوردار هستند که در زمان تنظیم قرارداد باید به آن توجه داشته باشید و در قرارداد به درستی ذکر کنید.
۳- در تنظیم قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار با به عهده گرفتن تعهدات ممکن است بخشی از تعهدات خود را به شخص دیگری واگذار نماید. در این وضعیت نحوه پرداخت مزد و بیمه هر یک از پیمانکاران باید بهطور مشخص در قرارداد معین شود.
۴- شروط خاتمه قرارداد و حل و فصل دعاوی از دیگر مواردیست که در تمامی قراردادها نقش مهمی دارد. بهویژه قراردادهای پیمانکاری که امکان ایجاد وضعیتی که انجام تعهدات را با مشکل مواجه کرده یا بهطور کلی ناممکن سازد. این شروط در قراردادها تحت عنوان فورسماژور و هاردشیپ بیان میشود و در وضعیتیست که عامل خارجی غیرقابل پیشبینی که دفع آن از عهده متعهد خارج باشد، حادث شود. همچنین لازم است که در صورت بروز اختلاف، مرجع حل اختلاف آنها مشخص باشد. در این زمینه طرفین میتوانند ارجاع به داوری نمایند. داور میتواند طبق قانون و از اتاق داوری مشخص شود یا اینکه شخص دیگری و به توافق طرفین باشد.
عقود در قانون مدنی به روشهای مختلفی دستهبندی میشوند، از جمله رایجترین آنها میتوان به لازم و جایز بودن عقود اشاره کرد. قراردادهای پیمانکاری از جمله عقود لازمی هستند که هیچ یک از طرفین نمیتوانند آن را فسخ نمایند.
از جهت رضایی یا تشریفاتی بودن نیز قراردادهای پیمانکاری، نوعی عقد تشریفاتی بهشمار میروند چرا که انعقاد آن به رعایت تشریفات خاصی وابسته است.
تنظیم قرارداد پیمانکاری با وکیل در کسب و کارها امری بسیار رایج است چرا که سازگاری زیادی با انواع کسب و کارها و حتی در برخی از موارد امور استخدامی دارد. اما مزیت این نوع قرارداد، محدود به این مورد نمیشود.
آگاهی کافی از هر امری، امکان انجام آن را با اطمینانخاطر بیشتری همراه میکند. قراردادها نیز به دلیل تخصصی بود از این قاعده مستثنی نیستند. چرا که تنطیم نادرست یک قرارداد میتواند شما را زیر بار تعهداتی که از عهده شما خارج باشد ببرد. پس بهتر است برای تنظیم قراردادهای پیمانکاری با وکیل متخصص در امور قراردادها مشورت نمایید و کار خود را یک بار برای همیشه محکم کنید.