مفهوم علم قاضی در رأی دادگاه

مفهوم علم قاضی در رأی دادگاه

در رسیدگی به پرونده‌های جاری در محاکم دادگستری، اصطلاح «علم قاضی» بسیار به گوش می‌رسد. منظور از علم قاضی، که یکی از دلایل مستند حکم می‌تواند قرار گیرد، چیزی است که سبب می‌شود قاضی به یقین رسیده و بتواند بر اساس عدالت و انصاف رأی صادر نماید. اما چه زمانی قاضی می‌تواند علم خود را مستند حکم قرار دهد و در صورتی که علم قاضی با سایر ادله تعارض پیدا کند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ این‌ها سؤالاتی است که در مطلب «مفهوم علم قاضی در رأی دادگاه» به آنها پاسخ داده خواهد شد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

علم قاضی چیست؟

بر اساس قانون مجازات اسلامی، علم قاضی عبارت است از یقین حاصل از مستنداتی که به وی ارائه می‌گردد. به عبارت بهتر، هنگامی که کسی علیه دیگری اعلام جرم می‌نماید، باید مستنداتی را ارائه دهد که ادعای خویش را اثبات نماید. مجموع مستندات ارائه شده سبب می‌گردد تا قاضی به علم و یقین در خصوص وقوع جرم برسد. البته لازم به ذکر است که علم قاضی زمانی می‌تواند معتبر قلمداد شود که ملموس و عینی باشد. همچنین قاضی می‌تواند از طرق مختلف حسی، عینی و ذهنی به این علم دست یابد.

روش‌های حصول علم برای قاضی

به طور کلی، دو روش برای حصول علم از سوی قاضی متصور است:

1- قاضی شخصاً شاهد وقوع جرم باشد؛

2- از سایر دلایل و مستنداتی که به وی ارائه می‌گردد، علم حاصل می‌گردد.

توجه این نکته حائز اهمیت است که:

به هر حال، علم حاصله باید همراه با یقین برای قاضی باشد. یعنی علمی که سبب حصول یقین در قاضی نگردد و کماکان وی را مردد نگه دارد (علم استنباطی)، نمی‌تواند به عنوان مستند رأی صادره قرار گیرد. در غیر این صورت، رأی صادره در مرجع تجدیدنظر نقض خواهد شد.

ادامه مطلب...

https://nolo.asia/%d9%85%d9%81%d9%87%d9%88%d9%85-%d8%b9%d9%84%d9%85-%d9%82%d8%a7%d8%b6%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%b1%d8%a3%db%8c-%d8%af%d8%a7%d8%af%da%af%d8%a7%d9%87/